🇮🇹 Historia Włoch na Eurowizji (1956): Sanremo inspiracją dla Konkursu Piosenki Eurowizji. Dwie pierwsze reprezentantki kraju

Telewizja RAI czyli Radiotelevisione Italiana to publiczny nadawca włoski, którego właścicielem jest Ministerstwo Ekonomii i Finansów. Pierwsza instytucja radiowa w kraju (URI – Unione Radiofonica Italiana) powstała już w 1924 roku, natomiast regularne nadawanie telewizyjne rozpoczęto w 1954 roku, dokładnie 3 stycznia o 11:00. Już wtedy RAI było członkiem Europejskiej Unii Nadawców, do której dołączyło w momencie powstawania tej organizacji, w 1950 roku. W 1951 roku narodził się natomiast Festival della canzone italiana di Sanremo, który zainspirował EBU do stworzenia w 1956 Konkursu Piosenki Eurowizji. Pomysł powstał w 1955 roku w Monako na spotkaniu delegatów Europejskiej Unii Nadawców. W pierwszej edycji konkursu (transmitowanego tylko poprzez stacje radiowe) wzięło udział jedynie 7 państw, w tym Włochy. Nadawca RAI nie musiał specjalnie wysilać się w kwestii wyboru reprezentanta, po prostu zdecydował, że wskaże z automatu osobę, która wygra festiwal Sanremo. Co ciekawe, włoski festiwal powstał po to, by ożywić ruch turystyczny w regionie. Pierwsza edycja odbyła się w 1951 roku w holu kasyna z udziałem trzech wykonawców. Nie zebrała jednak pochwał, a widzowie bardziej zajęci byli jedzeniem czy piciem niż oglądaniem występów. W kolejnym roku było już nieco lepiej – zwiększono grono uczestników do pięciu, a zwyciężczynią była … laureatka pierwszej edycji – Nilla Pizzi. Piąta edycja Sanremo – ta z 1955 – była pierwszą transmitowaną na żywo w telewizji i radiu. Szóstą połączono natomiast z preselekcjami do pierwszej Eurowizji.

Debiutanci z Sanremo na Eurowizję

VI Sanremo Festival odbył się w Sanremo Casino Party Hall w dniach 8-10 marca, a prowadzącymi byli Fausto Tommei i Maria Teresa Ruta. Bazując na wcześniejszych doświadczeniach i opiniach postanowiono do udziału zaprosić sześciu stosunkowo nieznanych wykonawców, by Sanremo było faktycznie konkursem piosenki, a nie bitwą na popularność. Przyjęto aż 6,6 tys. zgłoszeń, a spośród nich wskazano sześć osób: Clarę Vincenzi, Francę Raimondi, Gianni’ego Marzocchi’ego, Lucianę Gonzales, Toninę Torrielli i Ugo Molinari’ego. Aby uniknąć kontrowersji związanych z wyborem jedynie nieznanych osób, RAI przygotowała czwartą seratę, pozakonkursową, w której wystąpić mogli bardziej popularni wykonawcy. Ówczesne zasady Sanremo były następujące: sześciu wykonawców dostało do zaśpiewania różne piosenki, łącznie danego wieczoru prezentowano 10 utworów, a po każdej seracie jurorzy wybierali 5 najlepszych utworów, które trafiały do finału. Zgodnie z werdyktem w finale Tonina miała trzy utwory, Luciana, Gianni i Franca po jednym, Ugo aż cztery, a Clara Vincenzi została wyeliminowana. Finałowe głosowanie komisji wygrała Franca Raimondi (na zdj.) za „Aprite le finestre” zdobywając 171 punktów. Drugie miejsce miała Tonina Torrielli z „Amami se vuoi” ze 163 punktami. Trzecie miejsce przypadło Lucianie Gonzales za „La vita e un paradiso di bugie” (153 punkty). Chociaż Ugo miał aż cztery piosenki w stawce żadna z nich nie weszła do czołowej czwórki. Generalnie żaden utwór z VI edycji festiwalu nie zdobył zbyt dużego rozgłosu, ale powtórzył się skandal z udziałem Serafino Dabbene znanym jako „Mściciel Vercelli”. Już dwa lata wcześniej protestował przeciwko odrzuceniu jego piosenki poświęconej królikom i kotorm rzucając w publiczność ulotkami. W 1956 znów głośno manifestował tam swoje niezadowolenie z powodu pracy komisji selekcyjnej. Usunięto go z holu i aresztowano.

Franca i Tonina jadą do Lugano

Zgodnie z obowiązującymi w 1956 roku zasadami wymagającymi od krajów posiadania dwóch reprezentantów telewizja RAI podjęła decyzję, że do Lugano pojadą laureatki 1. i 2. miejsca festiwalu. Franca Raimondi urodziła się w 1932 roku w Monopoli (prowincja Bari). Swoją karierę muzyczną zaczęła od udziału w konkursie dla debiutantów, który doprowadził ją na scenę Sanremo 1956. Wykonała tam zwycięski utwór „Aprite le finestre”, a także trzy inne utwory – „Lucia e Tobia” w duecie z Gianni’m Marzocchim, „Sogni d’or” z Clarą Vincenzi i samodzielnie „Il trenino del destino”. Wszystkie trzy jednak odpadły przed finałem. Eurowizyjna piosenka „Aprite le finestre” („Otwórz okna”) wydana została na pierwszym w karierze singlu wokaliski, a później została też wybrana jako motyw muzyczny reklamy biżuterii Morellato. Autorami byli Virgilio Panzuti (kompozytor) i Pino Perotti (tekst). Piosenka zajęła 10. miejsce na corocznej liście przebojów. Druga reprezentantka Włoch z 1956 roku – Tonina Torrielli – urodziła się w 1934 roku w piemonckim Serravalle Scrivia. Zanim wystąpiła w konkursie „Voci Nuove” pracowała w fabryce cukierniczej Novi w Novi Ligure. W festiwalu Sanremo łącznie wykonywała cztery piosenki z czego „Qualcosa e rimasto” odpadła w półfinałach. „Il bosco innamorato” zajęło w finale 6. miejsce, a „Il cantico del cielo” czwarte. Zapamiętano ją jako wykonawczynię, która otrzymała możliwość występu na bis, chociaż zajęła w finale 2. miejsce. Tłumaczono to później faktem posiadania kontraktu z firmą Cetra należącą do Rai, więc telewizja włoska była wyraźnie zainteresowana promowaniem Toniny. „Amami se vuoi” („Kochaj mnie jeśli chcesz”) było jej drugim singlem wydanym w 1956 roku przez wytwórnię Cetra. Piosenkę skomponował Vittorio Mascheroni, a tekst napisał Mario Panzeri. Na corocznej liście przebojów utwór zajął 15. pozycję.

Co po Eurowizji?

Podczas Eurowizji 1956 w Lugano Franca zaśpiewała jako siódma, a Tonina jako ostatnia. Dyrygentem orkiestry podczas obu prezentacji włoskich był Gian Stellari. Wyników dla krajów, które nie wygrały, nigdy nie poznaliśmy, jednak mówi się, że Franca za swój utwór zajęła 7. miejsce, co nie jest nigdzie potwierdzone. Po udziale w Eurowizji startowała też w wielu innych festiwalach, a także koncertowała w Kanadzie czy USA, gdzie zdobywała sporą popularność. Swój ostatni nowy utwór wydała w 1961 roku chociaż karierę artystyczną kontynuowała aż do początku lat 80. Zmarła na raka w 1988 roku, a w 2004 roku w mieście Monopoli nazwano jej imieniem żeński konkurs piosenki. Tonina także konkurowała w wielu nowych konkursach i festiwalach, wróciła też nawet do Sanremo, chociaż w 1957 roku spotkała ją tam przykrość – podczas czwartego wieczoru zafałszowała i uciekła ze sceny, na którą z powrotem przyprowadził ją dyrygent. Takie sytuacje oczywiście zdarzają się każdemu, ale część prasy była dla niej bezlitosna mówiąc o zbyt dużej presji lub zbyt słabym przygotowaniu do festiwalu. Wokalistka wydała cztery albumy (ostatni w 1967 roku), mnóstwo piosenek i EP-ek. Karierę muzyczną zakończyla w 1965 roku, ale w 2011 pojawiła się w programie poświęconym zmarłej gwieździe Nilli Pizzi (pierwszej zwyciężczyni Sanremo). W maju 2017 RAI zaprosiło ją do programu dotyczącego Eurowizji, gdzie miała opowiedzieć o swoim doświadczeniu Francescowi Gabbani’emu, który wtedy reprezentował Włochy. Co ciekawe, piosenka „Amami se vuoi” została w 1999 roku wykorzystana do reklamy Fiata Punto na terenie Wielkiej Brytanii.