Kraje „założycielskie” jako pierwsze na Eurowizji
Dziś w Polsce i w wielu innych krajach Unii Europejskiej odbywają się wyboru do Parlamentu Europejskiego. Aktualnie w Unii mamy 27 krajów, z czego wszystkie startują lub chociaż startowały w Konkursie Piosenki Eurowizji. Część z nich jednoczyła się zanim jeszcze w ogóle konkurs powstał. W 1952 roku powstała bowiem Europejska Wspólnota Węgla i Stali w której wtedy znajdowały się Belgia 🇧🇪, Holandia 🇳🇱, Francja 🇫🇷, Luksemburg 🇱🇺, Włochy 🇮🇹 czy Niemcy Zachodnie 🇩🇪. Dokładnie te sześć państw (wraz ze Szwajcarią) utworzyły stawkę pierwszego Konkursu Piosenki Eurowizji w 1956 roku. Tak zwane „Inner Six” przyjęło do wspólnoty kolejne kraje dopiero w 1973 roku. Były to Irlandia 🇮🇪, Dania 🇩🇰 oraz Wielka Brytania 🇬🇧. Wszystkie te kraje startowały już wtedy w Eurowizji. Brytyjczycy i Duńczycy do konkursu dołączyli już w 1957, a Irlandczycy w 1965. Następne rozszerzenie nastąpiło w 1981 roku gdy do wspólnoty dołączyła Grecja 🇬🇷. Kraj ten do Konkursu Piosenki Eurowizji przyłączył się siedem lat wcześniej. Następne kraje, które weszły w skład Wspólnoty to Hiszpania 🇪🇸 i Portugalia 🇵🇹 – nastąpiło to 1 stycznia 1986, znacznie później niż debiut tych krajów w Eurowizji. Hiszpanie, który w ESC uczestniczą od 1961 roku zdążyli już wtedy dwukrotnie wygrać konkurs. Portugalia pojawiła się na eurowizyjnej scenie trzy lata po swoim sąsiedzie.
Polska od 20 lat w Unii
W 1993 roku powstała Unia Europejska, a 11 krajów, które były w Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali stały się jej założycielami. Pierwsze „unijne” rozszerzenie nastąpiło w 1995 roku – dołączyły Austria 🇦🇹, Finlandia 🇫🇮 oraz Szwecja 🇸🇪. Z tej trójki Austriacy najszybciej pojawili się na ESC, bo już w 1957 roku. Szwedzi przyłączyli się rok później, a Finowie dopiero w 1961 roku. Największe rozszerzenie Unii Europejskiej nastąpiło 1 maja 2004 roku, dwanaście dni przed finałem konkursu w Stambule. To wtedy dołączyliśmy my – Polacy 🇵🇱, a także Cypryjczycy 🇨🇾, Czesi 🇨🇿, Estończycy 🇪🇪, Węgrzy 🇭🇺, Litwini 🇱🇹, Łotysze 🇱🇻, Maltańczycy 🇲🇹, Słowacy 🇸🇰 i Słoweńcy 🇸🇮. Wielkie rozszerzenie nastąpiło 10 lat po tym, jak Eurowizja otworzyła swoje wrota dla krajów powstałych po upadku ZSRR czy rozpadzie Jugosławii. W 1993 roku w tzw. kwalifikacjach do Milstreet (pierwszy w historii „półfinał” Eurowizji) wystartowały Estonia, Węgry, Słowacja i Słowenia, przy czym tylko ten ostatni kraj faktycznie zdołał wtedy zadebiutować w finale konkursu. Pozostała trójka dołączyła do Polski i Litwy i zadebiutowała „oficjalnie” rok później czyli w 1994 roku. Dwa kraje z naszego regionu miały swój debiut ze sporym opóźnieniem – Łotwa dopiero w 2000 roku, a Czechy w 2008 czyli cztery lata po dołączeniu do Unii Europejskiej. Z grona „nowych” państw UE jedynie Cypr i Malta nie były za „żelazną kurtyną” stąd wyspy te na Eurowizji pojawił się wcześniej – Malta w 1971 roku, a Cypr dziesięć lat po niej.
Akcesyjne przypadki na Eurowizji
Kolejne dwa kraje dołączyły do Unii Europejskiej wraz z nowym rokiem 2007. Były to Rumunia 🇷🇴 oraz Bułgaria 🇧🇬. Telewizja rumuńska była jedną z tych, które startowały w kwalifikacjach 1993 i je przegrały, stąd debiut odbył się dopiero w 1994. Bułgarzy długo od Eurowizji stronili – dołączyli do niej dopiero w 2005 roku, dwa lata przed wejściem do UE. Ostatnim krajem, który przyłączył się do Unii jest Chorwacja 🇭🇷 – jeden z trzech zwycięskich państw kwalifikacji z 1993 wstąpił do Unii Europejskiej oficjalnie w lipcu 2013 roku, 20 lat po swoim eurowizyjnym debiucie. Cztery lata po akcesji Chorwacji z Unii oficjalnie wystąpiła Wielka Brytania. Czy wspólnota rozszerzy się o kolejne państwa? Aktualnie cztery kraje rozpoczęły negocjacje akcesyjne i są to Albania, Czarnogóra, Serbia oraz Macedonia Północna jednak przed tymi krajami jeszcze długa droga. Status kandydata posiadają też Bośnia i Hercegowina, Ukraina, Gruzja i Mołdawia. Warto zwrócić uwagę, że rok przed oficjalnym wejściem do UE Polska na Eurowizję wysłała utwór „Keine Grenzen / Żadnych Granic” zespołu Ich Troje za co zajęła swój drugi najlepszy wynik w historii. Piosenkę szybko powiązano z akcesją. Z kolei Bułgarzy w roku dołączenia do UE pierwszy raz weszli do finału i osiągnęli sukces w Eurowizji zajmując 5. miejsce za piosenkę „Water”. Chorwaci natomiast zaraz jak weszli do Unii to … wycofali się z Konkursu Piosenki Eurowizji ze względu na słabe wyniki. Aktualnie spośród 27 krajów UE aktywnie w konkursie uczestniczyły 23 państwa. Od wielu lat nie ma już na eurowizyjnej scenie Słowacji, po 2019 roku wycofały się Węgry, po 2022 zabrakło Bułgarów, a w tym roku pauzę ogłosili Rumuni.
Najlepsze kraje Unii Europejskiej na Eurowizji
Który kraj unijny wypada na ESC najlepiej? Sprawdziliśmy to przyznając eurowizyjne punkty najwyżej ulokowanym w rankingu krajom finałów z lat 2014-2024! Kraj, który w danym roczniku zdobył najwyższe miejsce spośród państw UE zdobywał 12 punktów, kolejny 10 i tak dalej aż do 1 punktu. Pod uwagę wzięliśmy okres od 2014 roku, czyli pierwsza Eurowizja, która odbyła się po akcesji Chorwacji. W statystykach nie ujęliśmy Brytyjczyków. Oto najlepsza unijna piątka!
🇸🇪 SZWECJA – 80 punktów
Bez niespodzianki – Szwedzi nie dość, że startowali we wszystkich konkursach z tego okresu, to jeszcze w każdym z nich byli w finale (przy czym dwa finały organizowali). Zaliczyli też dwa zwycięstwa (2015 i 2023), za które dostali w naszym rankingu po 12 punktów. Dziesiątki przypadły im za rok 2016 (Frans był wtedy piąty) i 2022 (Cornelia Jakobs zajęła 4. miejsce). Najsłabiej wypadli w 2021 roku gdy dostali w naszej punktacji tylko 2 punkty – reprezentujący ten kraj Tusse zajął w finale 14. pozycję.
🇮🇹 WŁOCHY – 68 punktów
Tylko Szwedom udało się zdobyć punkty w każdym z możliwych roczników. Włosi, chociaż uznawani są za niezwykle silny i popularny na Eurowizji kraj, nie załapali się na noty w 2014 i 2016 roku – zajęli wtedy w finałach odpowiednio 21. i 16. miejsce. Eurowizję w tym okresie wygrali raz – w 2021 roku, a po dziesięć punktów zgarnęli za lata 2015 (Il Volo było wtedy trzecie) oraz 2019 (Mahmood był drugi). Ciekawe ile lat jeszcze potrzeba, by Włochy w takim unijnym rankingu przegoniły Szwecję?
🇳🇱 HOLANDIA – 34 punkty
Jak widać po punktach, poziom Unii Europejskiej na Eurowizji nie zawsze jest wysoki i Holandia zebrała ich ponad połowę mniej niż Szwecja, a starczyło to, by zająć miejsce na podium! Na dziesięć ujętych konkursów Holendrzy na punkty załapali się tylko pięć razy, w tym w 2019 dostali 12 punktów za zwycięstwo Duncana Laurence’a, a w 2014 10 punktów za drugie miejsce duetu The Common Linnets. W tym roku ich europejska piosenka „Europapa” została zdyskwalifikowana z powodu zachowania wykonawcy.
🇫🇷 FRANCJA – 33 punkty
Zaraz za podium znalazła się Francja, która punkty zdobyła za sześć konkursów! Dwukrotnie otrzymała 10 punktów – w 2021 roku za drugie miejsce Barbary Pravi i w 2024 roku za czwarte miejsce dla Slimane. To też najwyżej notowany kraj w naszym unijnym rankingu, który w tym okresie nie wygrał Eurowizji.
🇧🇪 BELGIA – 28 punktów
Top5 zamyka kraj, który w tym roku odpadł w półfinale. Belgowie dostali punkty jedynie za wyniki w czterech konkursach – najwyższe noty trafiły im się w 2015 i 2017 roku – było to 8 punktów za czwarte miejsce dla Loica Notteta oraz dla Blanche.
Polska w ogonie Europy
Które kraje zajmują kolejne miejsca? Na szóstym miejscu jest Portugalia, której w ostatnim czasie bardzo dobrze wiedzie się w konkursie (wygrała w 2017 roku za co dostała w naszym rankingu 12 punktów) – łącznie zebrała 26 punktów. Siódma jest remisująca z nią Bułgaria, która jednak 26 punktów uzbierała…na bazie trzech roczników (dostała 12 punktów w 2016 roku chociaż była dopiero czwarta w finale – w walce o Grand Prix przegoniły ją wtedy kraje spoza Unii czyli Ukraina, Australia i Rosja). Na miejscu ósmym jest Austria (25 punktów, w tym 12 punktów za wygraną Conchity), a na dziewiątym Litwa z wynikiem 24 punktów (w tym dwa razy po sześć punktów za 2016 i 2021 rok). Czołową dziesiątkę zamyka Finlandia, której udało się uzbierać 22 punkty na podstawie wyników z trzech roczników (w tym 10 punktów za rok 2023). A gdzie w tym wszystkim Polska? Niestety, bardzo nisko. W zestawieniu zajęliśmy 20. miejsce (na 27) z dorobkiem 13 punktów, które zainkasowaliśmy za 2016 (7 punktów za wynik Szpaka), 2021 (4 punkty za rezultat Ochmana) i 2014 (2 punkty za wynik Cleo i Donatana). W finale reprezentanci TVP byli nieco częściej (bo także w 2015, 2017 i 2022) ale nie zajęli wtedy wysokich miejsc w finale lub inaczej – inne kraje unijne były wtedy lepsze.
Poniżej pełen ranking!
Celebrate diversity
Na szczęście wyniki tego rankingu nie mają odzwierciedlenia w liczbie miejsc, jakie dane kraje mają w Parlamencie Europejskim. W trakcie tegorocznych wyborów wskazanych będzie 96 europosłów z Niemiec, 81 z Francji, 76 z Włoch, 61 z Hiszpanii czy 53 z Polski. Szwedzi będą mieć ich 21, Holendrzy 31, a Belgowie 22. Najmniejsza reprezentację będą mieć najmniejsze kraje tj. Cypr, Malta i Luksemburg – po sześciu europosłów. Tak jak udowadnia nam to co roku Eurowizja, tak także wybory do Europarlamentu pokazują, jak różnorodna jest Europa. Cztery kraje (Malta, Niemcy, Belgia i Austria) pozwalają głosować już 16-latkom, z kolei w Grecji aby głosować trzeba mieć co najmniej 17 lat. W części krajów głosować można pocztowo, a w Estonii nawet przez internet. W Grecji i Włoszech kandydaci na europarlamentarzystów muszą mieć co najmniej 25 lat, z kolei na znacznie młodszych polityków godzą się Austria z Belgią, gdzie wystarczy mieć 18 lat by startować. A jak wyglądać będą wyniki i frekwencja w danych krajach? O tym zapewne więcej dowiemy się wieczorem! Ostatnie eurowybory dały frekwencję na poziomie 50,6%, najwyższą od 1994, a wszystko dzięki młodym wyborcom. „W 19 państwach członkowskich odnotowano wzrost frekwencji wyborczej, w porównaniu z rokiem 2014, szczególnie w Polsce, Rumunii, Hiszpanii, Austrii, na Węgrzech i w Niemczech, a także na Słowacji i w Czechach, gdzie frekwencja jest tradycyjnie bardzo niska” – czytamy na stronie Parlamentu Europejskiego. Czy w tym roku Polacy też zabłysną frekwencją? Kto może, niech głosuje! W Polsce urny dostępne będą dziś do 21:00.
Na podstawie Wikipedii, Parlamentu Europejskiego i analizy własnej, fot.: M. Błażewicz 2021
DZIENNIK-EUROWIZYJNY.pl 