Drugie zwycięstwo Włoch na Eurowizji sprawiło, że telewizja RAI stanęła przed wyzwaniem organizacji konkursu. Szybko zdecydowano, że widowisko odbędzie się w Sanremo, w Teatro Ariston, by uczcić w ten sposób festiwal, który był inspiracją do stworzenia międzynarodowego konkursu. Finał miał być zrealizowany 4 maja. Zanim to jednak nastąpiło, w Sanremo odbył się festiwal w którym wystąpili m.in. Al Bano i Romina Power, Loredana Berte, Raf, Riccardo Fogli czy Umberto Tozzi. Wygrał Riccardo Cocciante z utworem „Se stiamo insieme”. Drugi był Renato Zero, a trzeci Marco Masini. Wśród gości specjalnych i zaproszonych gwiazd zagranicznych znaleźli się m.in. Gloria Gaynor, Grace Jones, Bonnie Tyler czy Ofra Haza. Konkurs miał znacznie niższą widownię – zebrał jedynie 52% udziału w rynku telewizyjnym, co było sporym spadkiem w porównaniu do poprzednich edycji. Nie było to jednak największe zmartwienie Włochów. W sierpniu 1990 doszło do inwazji na Kuwejt, 25 września kraj został zajęty przez Irak, a od 17 stycznia do 28 lutego 1991 trwała wojna w Zatoce Perskiej. Włochy były zaangażowane w ten konflikt poprzez wysłanie myśliwców, które wykonały 226 lotów bojowych (jeden samolot został strącony). Było to pierwsze operacyjne zastosowanie włoskich samolotów Sił Powietrznych w misjach bojowych po zakończeniu II wojny światowej. Dodatkowo na początku 1991 roku Jugosławia zaczęła się rozpadać na oczach całego świata. Już 23 grudnia 1990 przeprowadzono referendum w Słowenii, gdzie większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością. Na początku marca doszło do pierwszych starć z udziałem armii JNA, kraj zaczął popadać w chaos, a konflikt powoli się rozgrzewał. W związku z tym, że Jugosławia nadal brała udział w Eurowizji oraz ze względu na zaangażowanie Włoch w konflikcie nad Zatoką Perską uznano, że organizacja Eurowizji w Sanremo będzie ryzykowna, gdyż nie da się zapewnić odpowiedniego bezpieczeństwa przy użyciu służb lokalnych. W ostatniej chwili ESC 1991 została przeniesiona do Rzymu. Decyzja podjęta została w styczniu 1991 – na niecałe 4 miesiące przed finałem.
Język neapolitański debiutuje na Eurowizji
Problemów było co nie miara, a do tego trzeba było jeszcze wskazać reprezentanta. Został nim Giuseppe Faiella, znany jako Peppino di Capri, wokalista urodzony w 1939 roku. W telewizji po raz pierwszy wystąpił zaraz po powstaniu Eurowizji – w sierpniu 1956 roku. W 1967 zadebiutował w Sanremo, ale nie wszedł do finału. W festiwalu wystartował jeszcze dziewięć razy, z czego dwukrotnie wygrał – w 1973 i 1976 roku. Startował też wielokrotnie w Canzonissimie, Festivalu w Neapolu, a w momencie startu na ESC 1991 miał już 30 płyt na koncie. Postanowiono, że podczas międzynarodowego konkursu zaśpiewa piosenkę „Comme e ddoce ‚o mare” w języku neapolitańskim używanym w południowych Włoszech. To pierwsza i jedyna taka sytuacja w historii Włoch, ale nie jedyna na Eurowizji gdy gospodarz decyduje się wystawić utwór w języku mniejszościowym lub mniej znanym (zrobiła tak też Szwajcaria w 1989). Balladę napisali Marcello Marocchi i Giampiero Artegiani. Piosenka trafiła na album wokalisty wydany w 1991 pt. „Comme è ddoce ‚o mare – Napoli oggi Napoli ieri”. Skoro temat reprezentanta został załatwiony, można się było skupić na organizacji Eurowizji. Przeniesienie konkursu z Sanremo do Rzymu w styczniu spowodowało ogromne opóźnienia w przygotowaniach. Rywalizacja rozegrałą się w studiu filmowym Cinecitta (dokładnie w Studio 15) o powierzchni 400 tys. metrów kwadratowych. Było to wtedy największe studio filmowe w Europie, zbudowano je w czasach faszyzmu.
Eurowizja 1991: Chaos, katastrofa, absurd
Na prowadzących wybrano dwóch byłych zwycięzców Eurowizji – Gigliolę Cinquetti i Toto Cutugno. Oboje zaśpiewali dla widzów swoje konkursowe przeboje, niestety nie poradzili sobie z prowadzeniem imprezy. Pomijając to, że praktycznie całość przegadali w języku włoskim, nie bacząc na to, że ogląda ich cała Europa, dochodziło do wielu wpadek przy podawaniu nazwisk wykonawców, dyrygentów czy tytułów piosenek. Największą katastrofą okazało się zbieranie punktów, gdzie Toto nie był w stanie nadążyć i powtarzać wyników po sekretarzach, wielokrotnie proszono o pomoc supervisora EBU, Franka Naefa, zresztą samo EBU często musiało przerywać proces by zweryfikować poprawność przekazywania punktów. Skrytykowano też scenografię, mającą wrażenie całkowicie losowej. Nisko oceniana była cała produkcja show oraz znaczne jego wydłużenie. Zachowanie prezenterów uznawane było za przypadkowe, a często nieprzyzwoite. Chociaż na tej Eurowizji praktycznie wszystko było źle, we Włoszech obejrzało ją aż 7 milionów widzów, co było ogromnym sukcesem. W konkursie wystartowały 22 kraje, w tym powracająca Malta, która zastąpiła wycofaną (ze względu na święto narodowe) Holandię. Dyrektorem muzycznym Eurowizji 1991 był Bruno Canfora, scenarzystą Riccardo Donna, a producentem Silvia Salvetti. Podczas Opening Act zaprezentowano videoklip z amerykańską wokalistką Sarą Carlson śpiewającą „Celebration” wśród rzymskich ruin. W Interval Act wystąpił natomiast komik i artysta estradowy Arturo Brachetti. Eurowizja 1991 była ostatnią, która miała logo z nazwą konkursu w języku innym niż angielski.
RAI pozostawia Eurowizję 1991 bez komentarza
Przeniesienie Eurowizji, opóźnione przygotowania, koszmarna realizacja, brak używania języka angielskiego i konieczne wsparcie EBU w trakcie podawania głosów zakończyło się jeszcze większym chaosem, gdy na 1. miejscu zremisowały dwa kraje – Szwecja i Francja. Dopiero podliczenie not 10 punktów ustaliło zwycięzcę – wygrała Carola, na której występie doszło do awarii nagłośnienia. Szwedki nie dało się usłyszeć w studiu, ale widzowie otrzymali poprawną transmisję, więc występu nie trzeba było powtarzać. Co ciekawe, włoskie jury nie chciało wygranej Szwecji – Carola dostała z tego kraju zero punktów (podobnie jak z Malty i Grecji). 12 punktów od włoskiego jury trafiło do Francji. 10 dostała Malta, a 8 Turcja. Co ciekawe, Włosi głosowali ostatni bo i ich reprezentant śpiewał na końcu. Peppino dostał 89 punktów, co pozwoliło mu zająć 7. miejsce. Zgarnął aż dwie dwunastki – z Portugalii i Finlandii. 10 przyznano mu w Turcji, Irlandii i Norwegii, a 8 we Francji. Punkty włoskie podała Rosanna Vaudetti, a konkurs transmitowany był przez Rai Uno. Po raz pierwszy w historii bez włoskiego komentarza, bo w sumie po co, skoro cała Eurowizja prowadzona była w tym języku, chociaż EBU prosiło RAI o zaangażowanie prezenterów mówiących po angielsku. Żeby było śmieszniej, transmisję radiową dla Rai Radio 2 relacjonowały po włosku aż dwie osoby. Co by konkurs był jeszcze bardziej włoski, każdy reprezentant w pocztówce musiał wykonać jakiś lokalny przebój. Usłyszeliśmy więc uczestników śpiewających przeboje takich gwiazd jak Gigliola Cinquetti, Eros Romazzotti, Ricchi e Poveri, Rita Pavone, Domenico Modugno, Toto Cutugno, a Peppino di Capri zaśpiewał w pocztówce…utwór z własnego repertuaru.
Koniec z Eurowizją dla Młodych Tancerzy
Po tym całym cyrku Pepino kontynuował karierę muzyczną, zdobywał serca słuchaczy kolejnymi utworami i płytami. Występował też w filmach. W 2005 roku został odznaczony Orderem Zasługi Republiki Włoskiej, a w 2008 obchodził 50-lecie kariery. Z tej okazji wydał też podwójne DVD koncertowe. Po Eurowizji jeszcze pięć razy uczestniczył w Sanremo (ostatni raz w 2005 roku). W 2019 telewizja RAI pokazała specjalny odcinek programu „Techetechete” z okazji 80. urodzin artysty. Niestety w tym samym roku zmarła druga żona piosenkarza. On sam, pomimo wieku, nadal jest aktywny muzycznie. Wracamy jednak do 1991 roku. Miesiąc po Eurowizji we Włoszech Finlandia organizowała Eurowizję dla Młodych Tancerzy. Reprezentantem Włoch został Alen Bottaini, który wykonał taniec „Grand pas classique”, jednak nie awansował do finału. Na tym kończy się historia Włoch w tym konkursie. RAI startowała czterokrotnie, nigdy nie awansowała do ścisłej czołówki. Chociaż w 1993 kraj nie miał już swojego reprezentanta, w jury znalazło się aż dwóch jurorów z Włoch – Paolo Bortoluzzi i Elisabetta Terbust. Kilka kolejnych edycji EYD także miało włoskich członków komisji. W sierpniu 1991 Włochy wróciły na Sopot Festival. Reprezentantem był Randy Koppa o którym wiemy tyle co nic. Zajął 7. miejsce z 37 punktami. 12 punktów dostał od jury z Włoch, 6 z Austrii i Szwajcarii, 4 z Francji.
fot.: Spotify
DZIENNIK-EUROWIZYJNY.pl 